NIEZNAJOMOŚĆ PRAWA SZKODZI – tak twierdzili starożytni Rzymianie, twórcy podstaw współczesnego prawa. Nikogo bowiem przed odpowiedzialnością prawną nie chroni brak wiedzy o obowiązujących przepisach.
Kim jest małoletni?
Wg art. 10§1i art. 15 Kodeksu Cywilnego małoletnim jest osoba, która nie ukończyła 18 lat. Osoba w tym wieku nie posiada zdolności do czynności prawnych lub posiada je w stopniu ograniczonym.
Kim jest nieletni?
Zgodnie z art. 1§1 przepisy Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich stosuje się w zakresie:
- Zapobiegania i zwalczania demoralizacji w stosunku do osób, które nie ukończyły 18 lat.
- Postępowania w sprawach o czyny karalne, w stosunku do osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale nie ukończyły 17 lat.
- Wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych w stosunku do osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby 21 lat.
Dolny próg odpowiedzialności nieletniego (13 lat) oznacza, że popełnienie czynu karalnego przez osoby, które nie osiągnęły tego wieku traktowane będzie jako przejaw demoralizacji i uzasadnia prowadzenie postępowania opiekuńczo – wychowawczego. W praktyce odpowiedzialność nieletnich w tym zakresie zaczyna się z ukończeniem 5 roku życia. Ukończenie wieku 13 lat w chwili popełnienia czynu karalnego powoduje pociągnięcie nieletniego do odpowiedzialności i zastosowania środków wychowawczych lub środka poprawczego.
Zgodnie z art. 10§1 Kodeksu Karnego osoba, która ukończyła 17 lat i popełniła przestępstwo odpowiada na zasadach określonych w Kodeksie Karnym i podlega odpowiedzialności karnej, a jeśli popełniła wykroczenie odpowiada na zasadach określonych w Kodeksie Wykroczeń. Oznacza to, że sprawę może rozpatrywać Sąd Karny a nie Sąd Rodzinny i może odpowiadać jako osoba dorosła.
Czym jest demoralizacja?
Wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich demoralizacja to szczególnie intensywna i względnie trwała postać nieprzystosowania społecznego przejawiająca się odchodzeniem od obowiązujących w społeczeństwie wartości moralnych. Innymi słowy demoralizacja to proces polegający na manifestowaniu różnych negatywnych postaw i zachowań.
Przejawy demoralizacji:
- Wagary, zaniedbywanie nauki,
- Niestosowne zachowanie się w szkole i poza nią,
- Dłuższe przebywanie poza domem bez wiedzy i kontroli opiekunów,
- Wałęsanie się w towarzystwie zdemoralizowanych kolegów i łączenie się w grupy,
- Zachowania agresywne,
- Wandalizm,
- Ucieczki z domu,
- Picie alkoholu,
- Palenie tytoniu,
- Używanie narkotyków i innych środków odurzających,
- Przedwczesne podejmowanie życia seksualnego,
- Prostytuowanie się,
- Popełnianie czynów zabronionych.
Co to jest czyn karalny?
Czyn karalny to przestępstwo, przestępstwo skarbowe lub wykroczenie określone w:
- 51 kw – zakłócanie spokoju, porządku publicznego, spoczynku nocnego,
- 69 kw – umyślne uszkadzanie znaków umieszczonych przez organ państwowy,
- 74 kw – niszczenie znaków ostrzegających o niebezpieczeństwie dla zdrowia lub życia,
- 76 kw – rzucanie kamieniami (przedmiotami) w pojazd mechaniczny będący w ruchu,
- 85 kw – niszczenie, usuwanie, samowolna zmiana znaków lub sygnałów drogowych
- 87 kw – kierowanie pojazdem po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka,
- 119 kw – kradzież lub przywłaszczenie mienia,
- 122 kw – paserstwo,
- 124 kw – umyślne niszczenie mienia,
- 133 kw – spekulacja biletami,
- 143 kw. Utrudnianie korzystania z urządzeń użyteczności publicznej.
Kim jest „młodociany”?
Art. 115§10 k.k. określa młodocianego jako sprawcę, który w chwili popełnieni czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania przez sąd w I instancji nie ukończył 24 lat.
Młodociany to osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego była w wieku od 17 do 21 lat i wobec której zapadł wyrok w sądzie rejonowym przed ukończeniem przez nią 24 lat.
Opracowanie Elżbieta Wołkowycka – pedagog
na podstawie projektu edukacyjno – informacyjnego „Szkoła dobrego wyboru”
